Het zijn spannende tijden voor Obama en de miljoenen Amerikanen die niet
verzekerd zijn. De Volkskrant vat het samen: “Hof
VS buigt zich over ‘Obamacare‘: zal zorgwet van Obama overleven?”
Dit is een nieuwe episode in de al jaren durende clash tussen het kamp dat
meent dat de vrijheid in de Verenigde Staten absoluut moet zijn en dat een
marktoplossing de beste oplossing is en het kamp dat meent dat een goed
zorgstelsel een overheidstaak is.
Obama behoort duidelijk tot het tweede kamp en heeft in 2010 een wet ingediend
om te proberen de 50
miljoen onverzekerden te helpen.
Dat deze verzekeringen betaald moeten worden is een logisch gevolg, net als
het feit dat als je meer mensen verzekerd er dus waarschijnlijk ook meer
premie betaald moet worden. Het gaat er dus om hoe je de kosten laag houdt
en welke zorg je aanbiedt. Een probleem dat in landen die vergrijzen (zoals
bijvoorbeeld ook de onze) met het voortschrijden van de jaren en het
voortschrijden der techniek alleen maar toeneemt. Voor je het weet zie je in
de discussies hierover door de bomen het bos niet meer. Hier een poging om
dat te voorkomen.
De redelijke tegenstanders van Obamacare (wat overigens vrijwel gelijk is aan
het stelsel wat door Republikeinse
presidentskandidaat Romney wordt voorgesteld) zullen erkennen dat
absolute vrijheid in een samenleving niet bestaat. En dat de overheid op tal
van gebieden de vrijheid beknot of zich monopolies toe-eigent is ook
geaccepteerd: je mag niet naar willekeur aan de linkerkant of rechterkant
van de weg rijden; je mag niet in heroïne handelen; je mag het huis van je
buren (of je eigen rijtjeshuis) niet in de fik steken – dan word je in de
gevangenis gegooid. Die vrijheidsberoving is naast het mogen oorlogvoeren
(het doden van mensen dus) een voorbeeld van zo’n overheidsmonopolie. En de
meeste Republikeinen zullen dit een goede zaak vinden.
Soms moet de overheid een verplichting opleggen voor ‘the greater good’. Zo is
het voor automobilisten in de meeste staten verplicht om zich te verzekeren
voor schade tegen anderen – wat in de praktijk overigens niet
altijd gebeurd, maar ook hier lijken de meeste tegenstanders van
Obamacare het mee eens te zijn.
Wat ze geen goede zaak vinden is als de overheid zich bemoeit met strikte
individuele keuzes. Zo is het eten van broccoli goed voor je, maar het is
niet aan de overheid om mensen te verplichten die groente te eten. Dit is
een zwaarwegend
argument voor de tegenstanders.
Maar willen die tegenstanders dan niet dat er meer mensen verzekerd worden en
willen ze niet dat die verzekeringen uitkeren als mensen ziek worden (nu
nogal eens niet of zeer beperkt het geval)? Dat lijkt me sterk. Het gaat dus
om het inkleden van het systeem. En de basisvoorwaarden zijn simpel:
1. Iedereen moet verplicht meedoen want anders gaan de verzekeraars alleen
selecteren op gezonde mensen en gaan gezonde mensen gaan pas betalen als ze
zorg nodig hebben.
2. Om de grote groep die nu buiten de boot valt te helpen het systeem in te
komen moet er gesubsidieerd worden. En daarna kan er nog gekeken worden hoe
de kosten van het systeem verlaagd kunnen worden. Bijvoorbeeld door het
maken van harde keuzes, afstappen van het systeem. Het is een mogelijke
medische ingreep dus hij moet geprobeerd worden, en wellicht leren van de
kostenreducties door collectieve zorgregelingen als Medicare.
Dat laatste zal niet van harte gaan, gezien kritieken als “Keep
Your Goddamn Government Hands Off My Medicare!”
Als Obamacare nu wordt afgeschaft betekent dit in mijn ogen veel hogere kosten
voor de middellange termijn. En een nog veel meer verdeelde samenleving.
Maar dat krijg je als één van de twee grote partijen streeft naar een terugkeer
naar de jaren vijftig.
Jacob Jurg is verbonden aan AFS en
verantwoordelijk voor nieuws en research. De informatie in deze
column bevat geen individueel beleggingsadvies of aanbeveling tot het doen
van bepaalde beleggingen.
Volg de markten op Z24 Beurs
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl